بازگشت ایران زمان‌بر است

باتوجه به شرایط سیاسی که در آن قرار داریم و همچنین پاندمی کرونا، تقاضا هنوز چندان قوی نیست و نمی‌توان به قوت تقاضا مطمئن بود و به نظر می‌رسد این موضوع تا زمانی که پاندمی کرونا رفع نشود، بازار را تهدید می‌کند، کاهش فعالیت‌های اقتصادی، کاهش رفت ‌وآمد و مسافرت همه به نوعی تهدید برای بازار تقاضا به شمار می‌رود. بنابراین نمی‌توان در این زمینه با اطمینان صحبت کرد و به‌همین خاطر تولیدکننده‌ها سیاست کاهش تولید را در پیش گرفته‌اند.
 در چنین شرایطی بازگشت ایران به بازار ممکن است کمی زمان ببرد. طبیعتاً مشتریان سنتی ما ترجیح می‌دهند چنانچه مورد تهدید قرار نگیرند، نفت را خریداری کنند. به نظر می‌رسد برخی از مشتریان درصورت رفع تحریم‌ها بلافاصله به سمت ما بازمی‌گردند و عده‌ای از آنها هم با تأخیر این کار را انجام خواهند داد. بنابراین، ایران می‌تواند بازار خود را نگه دارد اما اندکی نیازمند زمان است. احتمالا بین یک ماه تا یک سال طول بکشد تا بازار احیا شود و آن را کاملا بدست آوریم. در قضیه نفت اینگونه نیست که فقط آنها از ما نفت خریداری کنند زیرا ما نیز در مقابل از آنها کالا می‌خریم و بالانسی تجاری به وجود می‌آید. بنابراین چنانچه آنها بازگردند و از ما نفت خریداری کنند، در مقابل ما هم در اقلامی که باید از بازارهای جهانی خریداری کنیم، روی مشتریانمان حساب باز می‌کنیم و این بالانس به وجود می‌آید. 
در فاز اول عده‌ای از مشتریانمان به سمت ما روانه می‌شوند اما برای اینکه به وضعیت سابق صادراتمان برسیم، حداقل حدود ۶ ماه زمان لازم است. برای افزایش صادرات نیز بعد از رفع تحریم‌ها باید فعالیت بیشتری داشته باشیم. برخی از مشتریان قراردادهای سالانه‌ خود را با یک‌سری از عرضه‌کنندگان می‌بندند و ما باید بیشتر در قالب قراردادهای تک‌محموله نفت را به فروش برسانیم تا شرایط به حال عادی بازگردد زیرا قراردادهای سالانه را در آخر سال تمدید یا منعقد می‌کنند و طبیعتاً اگر بخواهیم وسط سال وارد بازار شویم باید بیشتر فروش به‌صورت تک‌محموله باشد. قراردادی که با چینی‌ها منعقد می‌کنیم اندکی به وضعیت فروش ما کمک می‌کند، اما هنوز که این قرارداد نهایی نشده است، فروش و صادرات ما حتی در وضعیت تحریم هم به چین مقدار زیادی افزایش پیدا کرده است. به‌نظر می‌رسد این قرارداد ۲۵ ساله بیشتر به ما کمک می‌کند و ما برای بخش قابل توجهی از نفت‌مان می‌توانیم بدون دغدغه بازاری تضمین شده داشته باشیم که در این صورت در بخش‌های مختلف صنعت ما سرمایه‌گذاری می‌کنند. در نتیجه ما می‌توانیم روی یک بازار رو به رشد حساب کنیم که یک امنیت بازاری را برای بخشی از بازار نفتی ما ایجاد خواهد کرد.

محمدعلی خطیبی، کارشناس حوزه بین‌الملل نفت
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۶